Heile 94 prosent av alt biodrivstoff til vegtrafikk i Noreg i fjor var laga av avfall og restar. Brukt frityrolje og slakteavfall stod for 85 prosent.

– 13 prosent av alt drivstoff som vart brukt på norske vegar i 2022 var flytande biodrivstoff. Det er gledeleg at det blir brukt mindre matbasert biodrivstoff og meir avfall og restar, seier Ellen Hambro, direktør for Miljødirektoratet.

Flytande biodrivstoff blir framstilt av biologisk materiale. Nesten alt biodrivstoffet på norske vegar er importert, hovudsakleg frå land langt unna som Kina og USA.

Lite bruk av dei mest berekraftige råstoffa

Slakteavfall som ikkje kan brukast til dyrefôr og brukt frityrolje (B-råstoff), blir utnytta i stor skala til produksjon av biodrivstoff. Det er framleis liten bruk av dei mest berekraftige råstoffa (A-råstoff), som avfall og restar frå jordbruk og skogbruk og industriprosessar.

Brukt frityrolje er eit råstoff som er knytt til risiko for svindel. EU har lagt avgrensingar på bruken av B-råstoff, men han held fram med å auke i Noreg.

– Vi tilrår at dei norske krava blir vridde ytterlegare mot auka bruk av dei mest berekraftige råstoffa. Dette vil dessutan gi draghjelp til prosjekt for produksjon av flytande biodrivstoff i Noreg, seier miljødirektør Ellen Hambro.

480 millionar liter flytande biodrivstoff til vegtrafikk i 2022

Bruken av biodrivstoff i Noreg i fjor er ein nedgang på 57 millionar liter samanlikna med 2021. Hovudårsaka er at omsetjarane i større grad brukte avansert biodrivstoff for å oppfylle omsetningskravet. Ein liter avansert biodrivstoff blir talt som to liter konvensjonelt biodrivstoff inn i kravet.

Sidan andelen avansert biodrivstoff aukar på bekostning av konvensjonelt, trengst det færre talet på liter for å oppnå kravet. Samtidig søkk bruken av fossile drivstoff til vegtrafikken, og då trengst også færre liter biodrivstoff for å oppfylle kravet.

Litt palmeolje tilbake på norske vegar

I 2021 var biodrivstoff i Noreg heilt fritt frå palmeolje og soya. Men i 2022 har Eco-1 selt i underkant at 2 millionar liter biodrivstoff laga av palmeolje. Det utgjorde 0,4 prosent av biodrivstoff til vegtrafikk i Noreg i 2022.

EU har definert palmeolje som eit råstoff med høg risiko for negative konsekvensar for naturmangfald og klima som følgje av såkalla indirekte arealbrukendringar. Palmeolje som oppfyller EUs kriterium for berekraft, som dette partiet frå Eco-1 gjorde, er likevel tillaten innanfor omsetningskravet.

0,5 prosent avansert biodrivstoff i luftfarten

Det vart rapportert 3,2 millionar liter avanserte biodrivstoff i luftfart i Noreg i 2022. Dette var i sin heilskap basert på slakteavfall som ikkje eignar seg til dyrefôr frå europeiske land.

Lite biodrivstoff frå Ukraina og Russland

Ukraina og Russland er store produsentar av solsikke, raps og korn som kan brukast både til mat og drivstoff. Russlands invasjon av Ukraina har drive opp prisane på både biodrivstoff og fossilt drivstoff.

Av alt biodrivstoff som vart rapportert i 2022, kom omtrent 0,3 prosent av råstoffet frå Ukraina og 0,7 prosent frå Russland, til saman 4,6 millionar liter. Mesteparten av dette var raps.

Fakta 1: Krav om biodrivstoff

• Noreg har eit omsetningskrav for biodrivstoff til vegtransport og luftfart, frå 2023 også for maskiner som ikkje går på vegane.
• Regjeringa foreslår i revidert nasjonalbudsjett for 2023 å innføre eit omsetningskrav for avansert biodrivstoff til sjøfart på seks prosent.
• Kravet for vegtrafikk inneber at dei som sel drivstoff må sørgje for at minst 17 volumprosent av drivstoffet dei omset til vegtrafikk er biodrivstoff. For luftfart er kravet 0,5 prosent avansert biodrivstoff.
• I norsk regelverk skil vi mellom konvensjonelt og avansert biodrivstoff etter kva råstoff som er nytta. I andre samanhengar blir også brukte omgrepa avanserte og konvensjonelt baserte på produksjonsmetode.
• Kvart år blir rapportert tal for omsetninga av flytande biodrivstoff i Noreg til Miljødirektoratet. I 2022 var det totalt 12 selskap som rapporterte inn biodrivstoff til vegtrafikk og 5 selskap som rapporterte inn biodrivstoff til luftfart.

Fakta 2: A- og B-råstoff og konvensjonelt biodrivstoff

• Konvensjonelt biodrivstoff blir laga av råstoff som kunne vore brukt som mat eller dyrefôr.
• Avansert biodrivstoff blir laga i hovudsak av restar og avfall, og er generelt meir berekraftig.
• Vi skilje mellom avansert biodrivstoff laga av del A-råstoff og del B-råstoff. Det er teknisk meir krevjande å produsere biodrivstoff frå A-råstoff enn frå B-råstoff.
• I Noreg blir rekna både A- og B-råstoff som avansert, mens EU reknar berre A-råstoff som avansert. I tillegg har EU eit regelverk som skal bidra til å avgrense etterspurnaden etter B-råstoff.
• 10 prosent av det avanserte biodrivstoffet i Noreg i 2022 var laga av del A-råstoff. Det svarer til 1,2 prosent av alt drivstoffsal til vegtrafikk.
• Planlagd ny, norsk produksjon av biodrivstoff er hovudsakleg basert på A-råstoff. Per i dag er halvannan prosent av biodrivstoff til vegtrafikken i Noreg basert på norske råstoff.